Przeminęło z parą

Ostatnie ełckie parowozy w obiektywie Krzysztofa Prądzyńskiego

Autorzy wystawy:

  • Krzysztof Prądzyński (1965) – fotograf, bezwzględny miłośnik kolei, właściciel największego krakowskiego studia zajmującego się fotografią tradycyjną.
  • Emilian Mankiewicz (1975) – autor instalacji dźwiękowej ilustrującej wystawę, ełcki muzyk i kompozytor.

Ponad 30 lat temu młody krakowski fotograf i wielbiciel kolei Krzysztof Prądzyński po raz pierwszy wysiadł na dworcu PKP w Ełku. Zaopatrzony w niezbędne zezwolenia (kolej, przypomnijmy, była wówczas traktowana jako część potencjału militarnego kraju, a za jej uwiecznianie można było zostać posądzonym o szpiegostwo) ruszył na tereny tutejszej lokomotywowni.

Odnalazł skarby: Ty 2, Pt-47, Ol-49. Zaprzyjaźnił się też z ełckimi maszynistami. Do tego stopnia, że Ełk i okolice odwiedzał przez 7 kolejnych lat.

Do negatywów, które przywoził ze swoich wypraw powrócił po wielu latach, porządkując prywatne archiwum. Okazało się, że był świadkiem końca epoki pary w północno-wschodniej Polsce, a wykonane przez niego fotografie urastają do rangi świadectwa z epoki tak odległej, że trudno uwierzyć w jej istnienie. Na skutek szczęśliwego zbiegu okoliczności zdjęcia te trafiły do nowo powstającego muzeum historycznego w Ełku.

Cykl prezentowanych tu fotografii jest zarówno detalicznym zapisem stanu posiadania z ostatnich lat złotego wieku polskiego kolejnictwa, jak i zaproszeniem do podróży w przeszłość. Ci z oglądających, którzy pamiętają fotografowane przez Krzysztofa Prądzyńskiego maszyny, wyruszą w sentymentalną podróż, przypominając sobie zapach węgla na ełckim dworcu, kłęby dymu, tłumy na peronach, gwizd parowozu. Młodsi będą prawdopodobnie patrzeć z niedowierzaniem. Trudno bowiem uwierzyć, że niszczejące resztki taboru, jakie można oglądać na ełckich bocznicach, jeździły po torach całkiem niedawno.

Wystawa ma jeszcze inny kontekst: w roku 2013 mija 100 lat od momentu otwarcia ełckiej linii wąskotorowej. Jej dawna rola skończyła się bezpowrotnie, ale teren dworca idealnie nadaje się na miejsce działań muzealnych oraz kulturalnych, związanych nie tylko z historią ełckiego węzła kolejowego, ale też ze sztuką współczesną. Wystawa otwiera nowy etap w życiu jubilatki. Dzięki przychylności władz miasta w tłoki ełckiej wąskotorówki popłynie nowa para.

Autor tekstu: Michał Olszewski

Szczególne podziękowanie składamy ełckim kolejarzom, których głosy słychać w tle wystawy: Panu Andrzejowi Butyńskiemu, Panu Mieczysławowi Hermanowiczowi, Panu Henrykowi Zawadzkiemu, Panu Piotrowi Sobolewskiemu.

Wystawę można było zwiedzać w lokomotywowni Ełckiej Kolei Wąskotorowej (ul. Wąski Tor 1), sierpień-wrzesień 2013 r.

Wszystkich, którzy w swoich archiwach posiadają dokumenty i fotografie pokazujące życie ełckiej oraz mazurskiej kolei, prosimy o kontakt z organizatorem wystawy:

Muzeum Historyczne w Ełku
ul. Małeckich 3/2, 19-300 Ełk
tel. +48 87 732 02 83
sekretariat@mhe-elk.pl