230. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja

Konstytucja 3 Maja była pierwszą w Europie ustawą zasadniczą sformułowaną na piśmie. Jej właściwa nazwa to „Ustawa rządowa”, a uchwalona została 3 maja 1791 r. i była ukoronowaniem obrad Sejmu Czteroletniego.

Dokument osadzony był w oświeceniowych koncepcjach trójpodziału na władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Wprowadzono również dziedziczność tronu i wzmocniono władzę króla, który stał na czele Straży Praw (odpowiednika dzisiejszej rady ministrów). Władzę ustawodawczą stanowił dwuizbowy sejm podejmujący uchwały większością głosów, którego nie obowiązywała już zasada liberum veto. Konstytucja utrzymywała stanowy podział społeczeństwa. Mieszczanom umożliwiono jednak nabywanie dóbr ziemskich oraz dano możliwość wpływu na uchwalane przez sejm prawo. Chłopi natomiast mieli zostać objęci opieką prawną państwa, nie zmieniono jednak systemu pańszczyźnianego funkcjonującego w majątkach szlacheckich.

W odpowiedzi na uchwalenie Konstytucji, 14 maja 1792 r. część magnatów zawiązała w Targowicy konfederację unieważniającą uchwały Sejmu Czteroletniego, w tym również Konstytucji 3 maja. Konfederaci wezwali na pomoc Rosję jako gwarantkę praworządności w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, co doprowadziło do wojny polsko-rosyjskiej i II rozbioru Polski.

3 maja była świętem państwowym w latach 1918-1939. Po II wojnie światowej święto obchodzono do 1946 roku. W 1990 r. święto przywrócono pod nazwą Święto Narodowe Trzeciego Maja.

Co wiesz o Konstytucji 3 Maja?
Zachęcamy do sprawdzenia swojej wiedzy na temat Konstytucji 3 Maja i obejrzenia materiałów przez nas przygotowanych.

QUIZ – TUTAJ!

PREZENTACJA na podstawie obrazu Jana Matejki pt. „Konstytucja 3 Maja 1791 roku” – TUTAJ!