10 listopada 2020
11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości
11 LISTOPADA – 102. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości, NARODOWE ŚWIĘTO NIEPODLEGŁOŚCI
11 listopada obchodzimy Narodowe Święto Odzyskania Niepodległości, ustanowione w 1937 r. w celu uczczenia odzyskania w 1918 r. przez Polskę niepodległości po okresie zaborów.
11 listopada 1918 r. Józef Piłsudski objął władzę nad wojskiem, a parę dni potem, nawiązując do pozycji Tadeusza Kościuszki, został naczelnikiem państwa.
Po II wojnie światowej święto to nie było obchodzone, zostało zniesione przez władze komunistyczne – przywrócono je dopiero w 1989 r.
Rozprężenie w armii niemieckiej i austriackiej, radykalizacja postaw społecznych pod wpływem wydarzeń rewolucyjnych na wschodzie i powstanie w Lublinie w nocy z 6 na 7 XI 1918 Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej zdecydowały o staraniach Rady Regencyjnej w sprawie uwolnienia J. Piłsudskiego z internowania w Magdeburgu i sprowadzenia go do Warszawy, co nastąpiło 10 XI. 11 XI przekazano mu naczelne dowództwo nad tworzącym się wojskiem, a informacje o zawieszeniu broni na froncie zachodnim spowodowały spontaniczne rozbrajanie żołnierzy armii niemieckiej i austriackiej oraz proklamowanie niepodległości.
Skompromitowana współpracą z zaborcami Rada Regencyjna 14 XI przekazała władzę cywilną Piłsudskiemu, któremu podporządkował się również rząd lubelski. Powołany 17 XI przez Piłsudskiego rząd, z socjalistą J. Moraczewskim jako premierem, wydał manifest zapowiadający szerokie reformy gospodarcze, społeczne i polityczne. Rząd ten był atakowany przez komunistów, tracących jednak argumenty ze względu na jego socjalny, demokratyczny i niepodległościowy charakter, oraz prawicę, szczególnie endecję, krytykującą jego reformy polityczno-społeczne i odmawiającą mu legalności ze względu na odmowę jego uznania przez ententę.
Po nieudanej próbie zamachu stanu doszło do kompromisu Piłsudskiego z prawicą. 16 I 1919 powstał rząd I. Paderewskiego, zaakceptowany przez prawicę i uznany przez ententę. Wybrany 26 I 1919 Sejm Ustawodawczy 20 II 1919 przyjął tzw. Małą Konstytucję, powierzającą władzę wykonawczą Piłsudskiemu jako Naczelnikowi Państwa. Państwo polskie obejmowało początkowo Królestwo Polskie i Galicję Zachodnią. Na konferencji pokojowej w Paryżu 1919 interesy Polski, reprezentowane głównie przez R. Dmowskiego i działaczy KNP, stały się przedmiotem konfliktu francusko-brytyjskiego. Wersalski traktat pokojowy z 1919 przyznał Polsce: Pomorze Wschodnie bez Gdańska (Wolne Miasto Gdańsk) i Wielkopolskę (wyzwoloną w wyniku powstania), a na Górnym Śląsku oraz Warmii i Mazurach nakazywał plebiscyty — przeprowadzone 1921 i 1920. Na Górnym Śląsku brutalne postępowanie władz niemieckich doprowadziło VIII 1919 i VIII 1920 do powstań śląskich, granica została ustalona ostatecznie w wyniku III powstania śląskiego (V 1921), które wybuchło po niekorzystnym dla Polaków plebiscycie na Górnym Śląsku. Polska uzyskała 29% obszaru plebiscytowego (2/3 potencjału przemysłowego Górnego Śląska i 46% ludności). Granica na Śląsku Cieszyńskim została ustalona przez ententę VII 1920 na konferencji w Spa, zgodnie z sugestiami czeskimi przez włączenie 2 polskich powiatów do państwa czeskiego. Na wschodzie początkowo próbowano realizować federacyjną koncepcję Piłsudskiego, zakładającą niepodległość Litwy, Ukrainy i Białorusi jako antyrosyjskiego przedmurza Polski, czemu sprzeciwiała się endecja dążąc do utworzenia jednolitego etnicznie państwa narodowego. Ostatecznie granica została ukształtowana na skutek wojny polsko-ukraińskiej 1918–19 i wojny polsko-bolszewickiej 1919–21 zakończonej traktatem ryskim, łamiącym ustalenia Rady Ambasadorów w sprawie linii Curzona. XI 1920 utworzono na Wileńszczyźnie Republikę Litwy Środkowej, 1922 włączoną (po referendum) Wileńszczyznę w granice państwa polskiego. 17 III 1921 sejm uchwalił konstytucję zwaną marcową.
Żródło:
W tym roku nie mogliśmy zrealizować cyklicznych zajęć edukacyjnych związanych ze Świętem Niepodległości, dlatego nasz Dział Edukacji przygotował odpowiednie dla danej grupy wiekowej karty pracy, które można ściągnąć, wydrukować i wypełnić po odsłuchaniu nagrań (do pobrania na dole strony), do czego oczywiście bardzo zachęcamy.